Vorige week woensdag kwam een grote, diverse groep buurtbewoners samen in het gebouw bij  Speeltuin Batavia in de Indische buurt voor de training ‘Pedagogische vaardigheden voor vrijwilligers’. De meesten van de deelnemers zijn opvoeder en zetten zich als vrijwilliger in voor de kinderen en jongeren in de buurt. In zesbijeenkomsten leren zij hoe zij hun pedagogische vaardigheden kunnen versterken en hoe zij de jeugdactiviteiten die zij organiseren kunnen verdiepen met behulp van pedagogische tools.

Het doel van de training is om met elkaar, in de buurt, aan een positief pedagogisch klimaat te werken. Een klimaat waarin kinderen en jongeren zich optimaal kunnen ontwikkelen en waarvoor iedereen om hen heen – opvoeders, school, de buurt – zich verantwoordelijk voelt.
Hoe kunnen we met z’n allen ervoor zorgen dat kinderen zich gezien en gehoord voelen en zichzelf durven te zijn? Hoe kunnen we hen positief stimuleren, hen helpen hun talenten te ontwikkelen, en ook grenzen aangeven?

De sterktegerichte benadering
Waar in de hulpverlening vaak de individuele benadering centraal staat en in verschillende systemen probleemgericht gedacht en gewerkt wordt (wat is het probleem en hoe kunnen we dat oplossen?), focust Dream Support zich in haar activiteiten niet zo zeer op opvoedproblemen in een gezin zelf, maar op opvoedvraagstukken die in een wijk door bewoners zelf gesignaleerd en opgepakt kunnen worden.
De deelnemers oefenden tijdens hun eerste bijeenkomst met specifieke gespreksvaardigheden en kregen  ‘sterktegerichte tools’ aangereikt. Handvatten om de positieve, sterke kanten van kinderen te herkennen en te versterken. Ze interviewden elkaar over een moment uit hun kindertijd waarin zij in hun kracht stonden. Daarna introduceerden we de sterktegerichte benadering. De kern van deze benadering is dat niet de problemen, gebreken en tekortkomingen, maar juist de successen, persoonlijke kwaliteiten en sterke kanten van mensen het vertrekpunt vormen voor verandering[1].

“Ik wist wel waar niet, maar niet waar wel”
Een inspirerend voorbeeld van wat er kan gebeuren als je je richt op waar iemand goed in is in plaats van op iets waar iemand minder goed in is geeft Marc Lammers in een presentatie over talentontwikkeling die is terug te vinden op YouTube[2]. Marc Lammers was acht jaar lang de bondscoach van het Nederlandse dameshockeyteam. Hij focuste naar eigen zeggen veel te veel op de punten waar ‘zijn’ speelsters nog niet goed waren. Altijd werden ze tweede op belangrijke toernooien.
Wilde hij kampioen worden, dan moest hij eerst aan zichzelf werken. Dat inzicht veranderde zijn benadering. Het voorbeeld dat hij geeft gaat over Sylvia Karres, centrumspits met een zwakke backhand. Hij trainde haar op haar backhand met de gedachte: maken we die sterker, dan scoort ze meer doelpunten. Het gevolg? Het zelfvertrouwen van Karres was “nul komma nul”. En daarbij werd ze telkens aangespeeld op haar mindere hand want dat was immers waar ze op trainden.
Totdat hij leerde zich te focussen op waar zijn speelsters in uitblonken. Hij vroeg aan Karres waar zij de bal het liefste wilde hebben. Vanaf het moment dat ze werd aangespeeld in haar andere hand, haar sterkere hand, scoorde ze het ene na het andere doelpunt. De Nederlandse dames werden wereldkampioen, Karres werd topscoorder van het toernooi.

‘Achter het gedrag’ kijken met een roze bril op
Terug naar de training. In groepjes van drie doken de deelnemers in de casussen van Samuel en Maryam, die zich elk op hun eigen manier gedragen in een groep. Sommige kinderen zijn druk, andere kinderen juist rustig. De drukke kinderen krijgen echter vaak de aandacht omdat wij er als opvoeders last van hebben. Samuel’s gedrag richt zich naar buiten; hij praat hard, geeft duidelijk zijn mening en wordt boos als hij op zijn kop krijgt. Maryam daarentegen is afwezig; ze kijkt naar buiten en lijkt weg te dromen. Andere leerlingen praten niet met haar.
Kunnen de deelnemers zich verplaatsen in de kinderen en ‘achter het gedrag’ kijken? Als zij een roze bril opzetten, wat zien zij dan?  Wat kunnen Samuel en Maryam goed? En wat hebben zij waarschijnlijk nodig?

Richt je op krachten in plaats van op problemen
Je richten op krachten in plaats van op problemen is goed voor het zelfbeeld en stimuleert het eigen veranderingsvermogen. Kijken naar een probleem leidt niet per se tot een oplossing, het maakt het probleem groter en het maakt degene over wie het gaat passief. Ook sluit het uit, namelijk wat wel goed gaat en wat iemand wel kan.
Jongeren hebben sterke kanten, maar zetten die soms op een verkeerde manier in. Als opvoeders oog hebben voor die sterke kanten en hen vervolgens begeleiden bij het op een positieve manier inzetten ervan, kan dit life changing zijn.

Alles wat je aandacht geeft, groeit
Het is veel leuker om je te richten op wat iemand goed kan. Het geeft positieve energie als je je talenten ontdekt en die kan versterken. Door je talenten vervolgens in te zetten voor een gemeenschappelijk doel kan je van betekenis zijn voor anderen. Dat geeft voldoening.

Na de bijeenkomst hielp iedereen met opruimen. In de keuken praatten een moeder, een alleenstaande vader en een oud bekende van Dream Support over hun beweegredenen om aan de training deel te nemen. Ze deelden persoonlijke verhalen met elkaar. Het is bijzonder om te zien wat er in beweging komt als je mensen samenbrengt.

[1] https://www.talentenwijzer.com/documenten/de_sterke_kanten_benadering_-_hiemstra_bohlmeijer.pdf

[2] https://www.youtube.com/watch?v=_tUaHxNzjxI

Meer informatie
Het programma ‘Pedagogische vaardigheden voor vrijwilligers’ is ontwikkeld en  wordt uitgevoerd door Dream Support in opdracht van Stadsdeel Oost.  We werken samen met diverse partners zoals Vereniging Dappere Dames, Wijkactief, de Vreedzame Wijk, Samuel Reiziger (Interventiespecialist), Stichting Praat en met preventiemedewerker huiselijk geweld Joke Raak van Gemeente Amsterdam. Het programma bestaat naast de training uit nog een onderdeel, namelijk een maandelijkse samenkomst van mensen van formele en informele organisaties die thema’s inbrengen en ervaringen met elkaar uitwisselen om zo gezamenlijk bij te dragen aan een positief pedagogisch klimaat.

Interesse in het programma?
Bel of mail ons:
T: +31 6 19 63 67 34 (Hanne van der Kolk)
E: info@dreamsupport.nl

Of bezoek onze website:
www.dreamsupport.nl

Dream Support ontwikkelt educatieve programma’s die bijdragen aan positiviteit, activatie en verandering in verschillende buurten.